Οι αναμνήσεις του γιατρού Μεΐρ Γιοέλ

Μια αυτοβιογραφική πηγή για την κοινωνική αλλαγή στη Θεσσαλονίκη στην αυγή του 20ού αιώνα.

Στο γύρισµα του 20ού αιώνα ο πληθυσµός της Θεσσαλονίκης αντιµετώπισε την πρόκληση του εκσυγχρονισµού. Τα άτοµα και οι κοινωνικές οµάδες δεν καλύπτονταν πλέον από την παραδοσιακή γνώση και εµπειρία. Η αυτοβιογραφία του γιατρού Μ. Γιοέλ, που δηµοσιεύθηκε σε συνέχειες στην επικρατέστερη τοπική ισπανοεβραϊκή εφηµερίδα La Action (Η Δράση) µεταξύ του Απριλίου και του Μαΐου 1938, είναι µια πρωτότυπη πηγή που συµπυκνώνει τις αλλαγές που έγιναν στον ιδιωτικό και τον δηµόσιο βίο. Ο γιατρός Γιοέλ περιγράφει γλαφυρά και µε εξαιρετικό χιούµορ τις παλινδροµήσεις που παρατηρούνται µεταξύ του σύγχρονου και του παραδοσιακού τρόπου ζωής στους τοµείς της κοινωνικής και της εκπαιδευτικής πολιτικής, της εργασίας, της οικογένειας, της υγείας και ιδιαίτερα στην άσκηση της ιατρικής.

Ο συγγραφέας αφηγείται τα φοιτητικά του χρόνια στην Κωνσταντινούπολη και το Παρίσι, όπου είχε σπουδάσει προτού επιστρέψει στην πόλη του ως διπλωµατούχος γυναικολόγος. ΄Ηταν εποµένως σε θέση να κάνει τη σύγκριση µε τις παλαιότερες πρακτικές, αλλά και µε τη Δύση και την Ανατολή. Η επιλογή του να γράψει την αυτοβιογραφία του στην τοπική ισπανοεβραϊκή γλώσσα αποκαλύπτει τα ενδιαφέροντα των συγχρόνων του αναγνωστών της εφηµερίδας, τους κώδικες επικοινωνίας και παράλληλα µας επιτρέπει να παρακολουθήσουµε την εκσυγχρονιστική πορεία της εβραϊκής κοινωνίας της Θεσσαλονίκης.

Η Δρ Ρένα Μόλχο δίδαξε Ιστορία του Ελληνικού Εβραϊσµού στο Πάντειο πανεπιστήµιο. Για το έργο της Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης 1856-1919: Μια ιδιαί­­τερη κοινότητα, που εκδόθηκε από το Θεµέλιο το 2001 και επανεκδόθηκε από τις Εκδόσεις Πατάκη το 2014, έλαβε το Βραβείο Ακαδηµίας Αθηνών (2000). Το βιβλίο αυ­­τό µεταφράστηκε πρόσφατα στα τουρκικά. Για τη συµβολή της στον γαλλικό πολιτισµό έλαβε το παράσηµο της τάξεως των Palmes academiques τον Δεκέµβριο του 2010.

Η Ρένα Μόλχο έχει διεξαγάγει 57 συνεντεύξεις µε Έλληνες Εβραίους επιζώντες του Ολοκαυτώµατος για το Shoah Visual History Foundation και έχει διευθύνει το ηλεκτρονικό πρόγραµµα συνεντεύξεων της Centropa στην Ελλάδα. Έχει οργανώσει και έχει συµµετάσχει σε συνέδρια και έχει δηµοσιεύσει πάνω από 60 µελέτες σε διεθνή και ελληνικά επιστηµονικά περιοδικά και εγκυκλοπαίδειες πάνω σε θέµατα του ελληνικού εβραϊσµού. Το δεύτερο βιβλίο της µε τίτλο Salonica and Istanbul: Social, Political and Cultural Aspects of Jewish Life, εκδόθηκε από τις εκδόσεις Isis, στην Κωνσταντινούπολη, το 2005. Σε συνεργασία µε την καθηγήτρια της Αρχιτεκτονικής Βίλµα Χαστάογλου-Μαρτινίδη, έγραψε τον τουριστικό οδηγό µε τίτλο Jewish Sites in Thessaloniki: Brief History and Guide (Lycabettus Press, 2009) ή Ιστορία και αξιοθέατα των Εβραίων στη Θεσσαλονίκη (Εκδόσεις Λυκαβηττός, 2010). Το τελευταίο της βιβλίο, The Memoirs of Doctor Meir Yoel, έχει εκδοθεί στην Τουρκία από τις εκδόσεις Isis.