Ζούσαν και βασίλευαν κι εμάς μας φίλευαν: Λαϊκά παραμύθια, τραγούδια και παιχνίδια στο Βελβεντό Κοζάνης (περιέχει CD)

Η ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΕΝΕΤΑΞE, ήδη από τις απαρχές της, το παιδί και την παιδική ηλικία στα ενδιαφέροντά της και ασχολήθηκε αφενός µε τα στοιχεία του λαϊκού πολιτισµού που έχουν στο επίκεντρό τους το παιδί (βιολογική και κοινωνική γέννηση, τελετουργίες διαδοχικών ενσωµατώσεων, µορφές διαπαιδαγώγησης, αφηγήσεις κτλ.) και αφετέρου µε τον πολιτισµό που δηµιουργούν και βιώνουν τα ίδια τα παιδιά (παιχνίδια, επικοινωνία, γλώσσα, µη λεκτικός λαϊκός πολιτισµός κτλ.).

Η παρούσα συλλογή και µελέτη έδωσε ακριβώς έµφαση στις παραµέτρους δηµιουργίας και µετασχηµατισµού ενός πολιτισµού από και για τα παιδιά. Βασίζεται στις µαρτυρίες 45 Βελβεντινών, έπειτα από µια συστηµατική έρευνα πεδίου, σε έναν χώρο όπου το συγκεντρωµένο λαογραφικό υλικό (παραµύθια, τραγούδια και παιχνίδια) αποτελεί ακόµη µια ζωντανή παράδοση. Η παράδοση αυτή προσεγγίζεται όχι ως προϊόν µιας στατικής ή απροσδιόριστης φαντασίας αλλά, αντίθετα, σε σχέση µε τον οικείο τρόπο ζωής των φορέων της και τις κοινωνικές συνθήκες διάδοσής της.

Ειδικότερα για το παραµύθι, εξετάζεται η τυπολογία των βελβεντινών παραλλαγών (θεµατική, διάδοση, µοτίβα, συµφυρµοί, στοιχεία τοπικότητας) ενώ η κατάταξή τους κατά το σύστηµα του διεθνούς καταλόγου Aarne – Thompson – Uther εµπλουτίζει το σώµα του ελληνικού παραµυθιού και επιτρέπει συγκρίσεις µε µια παγκόσµια αφηγηµατική παράδοση.

Οι Βελβεντινοί (Μορφωτικός Όµιλος Βελβεντού) και οι Κοζανίτες (Κέντρο Μελετών Καπλάνογλου) που ενθάρρυναν και υποστήριξαν ηθικά και υλικά αυτή την έκδοση µοιράζονται, εκτός από το ενδιαφέρον τους για το Βελβεντό και τον πολιτισµό του, µια, όχι ατεκµηρίωτη, άποψη: ότι ο πολιτισµός αυτός έχει και µια ιδιαίτερη δυναµική στην εκπαιδευτική κοινότητα, καθώς την προσανατολίζει προς την κοινωνία και την αναγνώριση της αξίας των καθηµερινών, µη εµπορευµατοποιηµένων, πολιτισµικών εκφράσεων. Στο πλαίσιο µιας διδασκαλίας που αναζητά τη δηµιουργική ανταπόκριση των µαθητών, αυτή η προσέγγιση αποκτά ιδιαίτερη σηµασία.