Η γιαγιά μου

Όταν βάζω με τον νου μου τον Γενάρη εκείνης της χρονιάς κρυώνω. Νιώθω έναν πόνο βαθιά μέσα μου. «Να εδώ, εδώ, είναι ο πόνος» έλεγε η μαμά μου κρατώντας το χέρι της πάνω στο αριστερό της στήθος όταν ήθελε να εξηγήσει ότι είχε αβάσταχτη λύπη. Ακριβώς έτσι κι εμένα πονάει ένα μέρος βαθιά στην καρδιά μου στη σκέψη εκείνου του Γενάρη.

Είμαι στον αυλόγυρο ενός τζαμιού· ψυχρό, περιφραγμένο με ψηλό τοίχο από τεράστιες παλιές μαυρισμένες πέτρες· ένα φέρετρο είναι πάνω στον μουσαλά(*) να σου πιάνεται η ψυχή. Η πλάκα του μάρμαρου κάτω από το φέρετρο είναι τόσο παγωμένη, που μου φαίνεται πως, αν την ακουμπήσω, το χέρι μου θα κολλήσει πάνω της· στέκομαι μακριά. Λες κι όλα, ο τεράστιος τοίχος, αυτές οι πέτρες, έχουν σχεδιαστεί για να νιώσει ο άνθρωπος την απελπισία του, την κακομοιριά του.

Όταν η Φετχιέ Τσετίν μεγάλωνε σε μια μικρή επαρχιακή πόλη της Τουρκίας, είχε την εικόνα της γιαγιάς της ως μιας ευτυχισμένης και αξιοσέβαστης μουσουλμάνας νοικοκυράς. Πέρασαν δεκαετίες μέχρι να της αποκαλύψει η ίδια την αλήθεια: Γεννήθηκε χριστιανή και Αρμένισσα, το όνομά της ήταν άλλο, οι περισσότεροι άντρες στο χωριό της σφαγιάστηκαν το 1915 και τα γυναικόπαιδα του χωριού στάλθηκαν σε πορεία θανάτου. Εκείνη την έσωσε (αρπάζοντάς την από την αγκαλιά της μάνας της) ένας Τούρκος αξιωματούχος, που έγινε ο πατέρας της. Αυτό που ήξερε η γιαγιά ήταν πως είχε ακόμη συγγενείς στην Αμερική. Θα μπορούσε η Φετχιέ να τη βοηθήσει να τους εντοπίσει προτού κλείσει τα μάτια της;

Σε αυτήν τη συγκλονιστική μαρτυρία, η Φετχιέ Τσετίν σπάει τη σιωπή, σε μια χώρα όπου η γενοκτονία των Αρμενίων απλώς δεν έχει συμβεί…