Η μάχη του Μαραθώνα

Η μάχη που διεξήχθη το 490 π.Χ. στην πεδιάδα του Μαραθώνα δεν είναι απλά η πιο κρίσιμη στιγμή στην ιστορία των Περσικών Πολέμων -καθώς κατέρριψε για τους Έλληνες τον μύθο του αήττητου των Περσών- είναι, όπως μπορεί κανείς εύλογα να υποστηρίξει, γεγονός καθοριστικό για ολόκληρο τον δυτικό πολιτισμό.

Ο Richard A. Billows ξεκινά την αφήγησή του με μια πλούσια και λεπτομερή επισκόπηση του αρχαίου ελληνικού κόσμου προ του Μαραθώνα, στο πλαίσιο της οποίας εξετάζει την έννοια της “αριστείας” για τους Έλληνες και ρίχνει μια ματιά στην πλούσια, δημοκρατική Αθήνα της εποχής του Κλεισθένη, την πόλη που, για πρώτη φορά στην ιστορία, ήταν σε θέση να συγκροτήσει στρατό αποτελούμενο από βαριά οπλισμένους πολίτες-οπλίτες, ικανό να συντρίψει το ελαφρά οπλισμένο περσικό πεζικό, παρά την αριθμητική του υπεροχή. Στους πρωταγωνιστές των γεγονότων περιλαμβάνεται ο Αθηναίος στρατηγός Μιλτιάδης, ο πρώτος που αξιοποίησε στο έπακρο μια πλήρως εξοπλισμένη οπλιτική φάλαγγα, ο εμπνευστής της καινοτόμου στρατηγικής που εξασφάλισε στους Έλληνες τη νίκη ενάντια στον στρατό του Πέρση βασιλιά Δαρείου.

Ο θρύλος του Αθηναίου ημεροδρόμου Φειδιππίδη που διάνυσε τρέχοντας τα σαράντα χιλιόμετρα από τον Μαραθώνα στην Αθήνα για να φέρει το άγγελμα της νίκης έδωσε την ιδέα για τον σύγχρονο μαραθώνιο, θεσμό που εγκαινιάστηκε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896. Ο Billows δείχνει πως οι πηγές παρουσιάζουν τα γεγονότα διαφορετικά· οι πραγματικοί “αγώνες δρόμου” ήταν δύο, αυτός που έκανε ο ημεροδρόμος για να πάει στη Σπάρτη για να ζητήσει ενισχύσεις, και να γυρίσει πίσω, 450 χμ. συνολικά, και η ταχύτατη πορεία που πραγματοποίησε ολόκληρος ο αθηναϊκός στρατός, μετά την άγρια και εξοντωτική μάχη, για να επιστρέψει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα στην Αθήνα και να υπερασπιστεί το λιμάνι της.

Στο συναρπαστικό αυτό βιβλίο, ο Richard A. Billows αναπαριστά τέλεια την ατμόσφαιρα της εποχής, παρακολουθεί βήμα προς βήμα τα δραματικά γεγονότα της μέρας της μάχης, και μας δείχνει ότι ο κλασικός ελληνικός πολιτισμός πιθανότατα δεν θα είχε ανθήσει -και η τεράστια επιρροή του στον δυτικό πολιτισμό δεν θα είχε υπάρξει- αν οι Αθηναίοι, ενάντια σε όλες τις προβλέψεις, δεν είχαν νικήσει τους Πέρσες στο Μαραθώνα.