Ο θάνατος του Σωκράτη

Υπήρξαν ήρωες και ηρωικοί θάνατοι και πριν και μετά τον Σωκράτη, ο θάνατος όμως του Σωκράτη δεν έμοιαζε σε τίποτα με εκείνους των άλλων. Δεν σκοτώθηκε από δόρυ ή ξίφος στη μάχη, αλλά πέθανε πίνοντας ένα ποτήρι δηλητήριο, καταδικασμένος σε θάνατο ως εγκληματίας. Κι όμως, ο θάνατος του Σωκράτη το 399 π.Χ. έχει για δεκάδες αιώνες θεωρηθεί γεγονός με τεράστια σημασία για τον άνθρωπο, και διαμορφώνει έως σήμερα τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε έννοιες όπως ηρωισμός και υστεροφημία, θρησκεία και οικογενειακή ζωή, ατομική ελευθερία και κρατική εξουσία, απόσταση της διανόησης από την καθημερινή ζωή. Πολλές από τις έννοιες αυτές αποτελούν τη βάση του δυτικού πολιτισμού.

Στο βιβλίο αυτό η Emily Wilson αναλύει την τεράστια επίδραση που έχουν διαχρονικά ασκήσει στο φαντασιακό μας τα γεγονότα της δίκης και του θανάτου του Σωκράτη. Λαμβάνοντας υπόψη τις αναφορές συγχρόνων του Σωκράτη (Αριστοφάνη, Ξενοφώντα και φυσικά Πλάτωνα) το βιβλίο προσεγγίζει το θάνατο του φιλοσόφου και ως ιστορικό γεγονός και ως πεδίο αντιπαράθεσης πολιτισμικών αξιών. Η Wilson εξετάζει με ποιον τρόπο ο θάνατος του Σωκράτη, και ιδίως η αντίληψη ότι ήταν σε θέσει να τον ελέγξει, σφράγισε τη ζωή του περισσότερο και από τις πράξεις, τις πεποιθήσεις ή την προσωπικότητά του. Μελετά λογοτεχνικά και φιλοσοφικά κείμενα καθώς και έργα τέχνης (των Κικέρωνα, Εράσμου, Μίλτον, Βολταίρου, Χέγκελ, Μπρεχτ κ.ά.) που με αφορμή το θάνατο του Σωκράτη έθεσαν θέματα σχετικά με την εξουσία, την πολιτική, τη θρησκεία, το ρόλο του νου και το νόημα της ζωής. Το βιβλίο διαβάζεται εξαιρετικά ευχάριστα, παρά τον όγκο πληροφοριών που παρέχει, και επιχειρεί να ερμηνεύσει για ποιο λόγο ο θάνατος του Σωκράτη κατόρθωσε να αποτελέσει σύμβολο για τόσο πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους επί τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.