Σχεδίασμα για μια αυτοανάλυση

Το Σχεδίασμα για μια αυτοανάλυση αναπτύσσεται υπό τη φράση «Αυτό δεν είναι μια αυτοβιογραφία». Πιστός στην αρχή του αναστοχασμού, που οδηγούσε σε όλη τη διάρκεια της ζωής του την επιστημονική του έρευνα, ο Μπουρντιέ καθιστά εδώ, εν είδει έσχατης πρόκλησης, τον εαυτό του αντικείμενο της ερευνητικής του μεθόδου και εστιάζει τόσο στις κρίσιμες στιγμές της δικής του επιστημονικής διαδρομής όσο και στο πεδίο μέσα στο οποίο αυτή η διαδρομή διαμορφώθηκε. Το Σχεδίασμα, που αποτελεί αναπτυγμένη και επανεπεξεργασμένη εκδοχή του τελευταίου κεφαλαίου του Επιστήμη της επιστήμης και αναστοχασμός, κυκλοφόρησε πρώτα στα γερμανικά, διότι ο συγγραφέας του θεωρούσε πως η ανάλυση του γαλλικού πεδίου της διανόησης που επιχειρεί σ’ αυτό θα έπρεπε πρώτα να διαβαστεί από αναγνώστες που δεν αποτελούσαν μέρος αυτού του πεδίου.

Κείμενο που συνδυάζει συγκίνηση και διανοητική τόλμη, το Σχεδίασμα συντάχθηκε από τον Πιερ Μπουρντιέ μεταξύ Οκτωβρίου και Δεκεμβρίου 2001, τους τρεις τελευταίους μήνες, δηλαδή, πριν από το θάνατο του μεγάλου Γάλλου κοινωνιολόγου.

«Δεν έχω την πρόθεση να γράψω μια αυτοβιογραφία, είδος που θεωρώ ταυτόχρονα συμβατικό και απατηλό. Θα ήθελα μόνο να προσπαθήσω να συγκεντρώσω και να παρουσιάσω κάποια στοιχεία για μια αυτο-κοινωνιολογική ανάλυση. Δεν κρύβω το δέος μου, που ξεπερνά το συνήθη φόβο της παρανόησης…

…Υιοθετώντας την άποψη του αναλυτή, αναγκάζομαι (και ταυτόχρονα επιτρέπω στον εαυτό μου) να συγκρατήσω όλα τα στοιχεία που έχουν ενδιαφέρον από κοινωνιολογική άποψη, όσα δηλαδή είναι απαραίτητα για την ερμηνεία και την κοινωνιολογική κατανόηση, αυτά και μόνο αυτά.

Δεν έχω, επίσης, την πρόθεση, όπως θα μπορούσε κανείς να υποθέσει, μέσω αυτής της προσέγγισης να επιβάλω τη δική μου ερμηνεία. Αντιθέτως, προσπαθώ να καταθέσω την εμπειρία αυτή, αρθρωμένη με όσο περισσότερη ειλικρίνεια μπορώ, στο πεδίο του κριτικού ελέγχου, σαν να επρόκειτο για οποιοδήποτε άλλο αντικείμενο».

P. B.