Το δημοτικό τραγούδι, τόμος β΄

Στον πρώτο τόμο αυτής της παρουσίασης-ερμηνείας δημοτικών τραγουδιών, μαζί με τα άλλα εισαγωγικά σχόλια, σημειώθηκε η άποψη πως η διαίρεση των δημοτικών τραγουδιών σε είδη είναι συμβατική και ξεχωρίζει, μ’ έναν κοινό κι ενιαίο τρόπο, ομάδες τραγουδιών, που βρίσκονται πιο κοντά ή μακρύτερα η μια απ’ την άλλη για διάφορους λόγους, όχι πάντα αυτούς που συνήθως λογαριάζονται για τη διαίρεση των τραγουδιών. Έτσι ο χωρισμός στα τυπικά γνωστά είδη στηρίζεται αυθαίρετα σε μερικά κριτήρια κι αγνοεί άλλα. Το πιο σημαντικό όμως είναι πως, εκτός απ’ τις διαφορές, ανάμεσα στα τραγούδια υπάρχουν ομοιότητες και συγγένειες, γενικά σημαντικές, ώστε τελικά η διαίρεση των τραγουδιών είναι μόνο σ’ ένα βαθμό σωστή και χρήσιμη.

Σ’ αυτό το βιβλίο λοιπόν η ερμηνεία δε βασίστηκε καθόλου στις διακρίσεις, ούτε εμποδίστηκε απ’ αυτές. Επειδή όμως η διαίρεση των δημοτικών τραγουδιών είναι ένα δεδομένο, από την εποχή που πρωτομελετήθηκαν, και τα τραγούδια είναι πια γνωστά με το ένα ή το άλλο όνομα, δεν ήταν δυνατό ή σωστό να αγνοηθεί. Έτσι γίνεται χρήση της σχετικής ορολογίας και ξεχω-ρίζονται τα τραγούδια στη σειρά της παρουσίασης τους· όμως αυτό δεν έχει καμιά άλλη σημασία για τη μελέτη που γίνεται εδώ στο δημοτικό τραγούδι τουλάχιστον μεγαλύτερη απ’ όση έχουν άλλα δεδομένα.

Ούτε η ιστορικότητα θεωρήθηκε σημαντικό δεδομένο σ’ αυτή τη μελέτη, αφού η ίδια η γλώσσα και τα διάφορα στοιχεία της -ιδιαίτερα τα μυθολογικά και η μυητική τους φύση- είναι η βάση της ερμηνείας. Όμως για λόγους τυπικούς, αλλά και ουσιαστικούς, στον πρώτο τόμο παρουσιάστηκαν ακριτικά και παραλογές, χωρίς πάντως να ξεχωριστούν σε βαθμό που θα σύγχυζε την αντίληψη της ουσιαστικής σχέσης των τραγουδιών. Φυσικό θα ήταν να πάνε μαζί τα άλλα ηρωικά τραγούδια. Αλλ’ αυτό το εμπόδισε ο όγκος του πρώτου τόμου.

Έτσι αυτός ο δεύτερος τόμος αρχίζει με τα ηρωικά και περιλαμβάνει δείγματα απ’ όλων των ειδών τα τραγούδια, που πρέπει όμως να θεωρούνται οργανικά μέρη του όλου που ονομάζουμε δημοτικό τραγούδι (μια και δεν μπορούμε να το ονομάσουμε “λαϊκό”, αφού μας εμποδίζει η χρήση του όρου για το αστικό, ρεμπέτικο τραγούδι). […]

(από την εισαγωγή του συγγραφέα)